กล้ามเนื้ออักเสบและเส้นเอ็นอักเสบ | Muscle and Tendon Strain

กล้ามเนื้ออักเสบและเส้นเอ็นอักเสบ

Table of Contents show

กล้ามเนื้ออักเสบ เส้นเอ็นอักเสบและกล้ามเนื้อหดเกร็ง (Muscle Strain, Tendon Strain, Ligament Sprain and Muscle Spasms) คืออะไร

กล้ามเนื้ออักเสบและเส้นเอ็นอักเสบ (Muscle & Tendon Strain) กล้ามเนื้อหดเกร็ง (Muscle Spasms) และเส้นเอ็นยึดข้อต่ออักเสบ (Ligament Sprain) คืออะไร? โรคที่เกี่ยวข้องมีอะไรบ้าง?

เรามาดูอาการ สาเหตุ ความรุนแรง แนวทางป้องกัน และแนวทางการรักษาด้วยกายภาพบำบัดกัน....

Muscle & Tendon Strain คืออะไร

สาเหตุของการเกิดกล้ามเนื้ออักเสบ เส้นเอ็นอักเสบและกล้ามเนื้อหดเกร็ง (Muscle Strain, Tendon Strain and Muscle Spasms) เกิดจากอะไร

Muscle & Tendon Strain คือ การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ เส้นใยกล้ามเนื้อ และเส้นเอ็น ทำให้เกิดการฉีกขาดในเนื้อเยื่อบริเวณนั้นๆ เกิดได้กับกล้ามเนื้อทุกส่วน มักพบอาการปวด บวม แดง ร้อนและอักเสบ

Muscle Spasms คือ กลไกอัตโนมัติของร่างกายที่จะหดเกร็งกล้ามเนื้อ หลังกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นบาดเจ็บ เพื่อลดการเคลื่อนไหวและป้องกันไม่ให้มีการบาดเจ็บที่รุนแรงขึ้น

Ligament Sprain คืออะไร

ส่วน Ligament Sprain คือ การบาดเจ็บของเส้นเอ็นที่อยู่บริเวณข้อต่อต่างๆ เช่น เส้นเอ็นข้างเข่า หรือเส้นเอ็นข้อเท้า

ทั้งนี้ ความรู้สึกเจ็บปวดจะคล้ายคลึงกับ Muscle Strain แต่จะต่างกันที่ตำแหน่งที่เกิดการบาดเจ็บเท่านั้น

ความแตกต่างระหว่าง Tendon และ Ligament คือ Tendon เป็นเส้นเอ็นที่เชื่อมต่อระหว่าง"กระดูกและกล้ามเนื้อ"

ในขณะที่ Ligament จะเป็นเส้นเอ็นที่เชื่อมต่อระหว่าง"กระดูกและกระดูก" แต่ภาษาไทยเรียกรวมทั้งคู่ว่า "เส้นเอ็น"

อาการ

กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นอักเสบ (Muscle & Tendon Strain) มักจะมีอาการไม่ต่างกันมาก โดยทั่วไปจะพบอาการปวด บวม แดง ร้อน อักเสบ กล้ามเนื้อหดเกร็งหรืออ่อนแรง รวมถึงสามารถเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อและข้อต่อได้ค่อนข้างจำกัด โดยจะแบ่งออกเป็น 2 ชนิดดังนี้

• ฉับพลัน เป็นการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นทันทีทันใด เช่น นอนตกหมอน คอเคล็ด หันคอไม่ได้ เป็นการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นทันทีทันใด
• เรื้อรัง มีอาการปวดเป็นๆหายๆ มานานเกิน 3 เดือน เช่น ปวดคอ-บ่าจากการนั่งทำงาน เป็นๆหายๆมานาน

สาเหตุ

สาเหตุของการเกิดกล้ามเนื้ออักเสบ (Muscle Strain) และเส้นเอ็นอักเสบ (Tendon Strain) มักเกิดจาก

- Overuse injury เกิดจากการใช้งานกล้ามเนื้อและข้อต่อซ้ำๆในท่าเดิม ต่อเนื่องเป็นเวลานาน ทำให้เกิดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ และเกิดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นบริเวณนั้นๆ เช่น การนั่งทำงานหน้าคอมพิวเตอร์ติดต่อกันเกิน 2 ชั่วโมง

หรืออาจจะเกิดจากการใช้แรงมากเกินกว่าที่กล้ามเนื้อสามารถทำงานได้จริง เช่น การยกเวทโดยการเพิ่มน้ำหนักแบบก้าวกระโดด และยกซ้ำๆหลายๆเซ็ต โดยไม่มีผู้เชี่ยวชาญให้คำแนะนำหรือดูแลการบาดเจ็บระหว่างการออกกำลังกาย

- Accidents เกิดอุบัติเหตุจากการทำกิจกรรม การใช้งาน การเล่นกีฬา หรือการออกกำลังกาย เช่น หกล้ม ถูกกระแทกจากแรงกระทำภายนอก รวมถึงสภาพร่างกายที่ไม่พร้อมในการใช้งาน เช่น ความยืดหยุ่นร่างกายน้อย และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อไม่เพียงพอ เป็นต้น

*** อาการบาดเจ็บเฉียบพลันควรยึดหลัก R.I.C.E. ในการดูแลตัวเองเบื้องต้น
1. R คือ Rest หรือการหยุดพัก เมื่อเกิดอาการ
2. I คือ Ice คือ การประคบเย็น
3. C คือ Compress คือ การพันกระชับบริเวณที่เจ็บ ให้เคลื่อนไหวน้อยที่สุด
4. E คือ Elevation คือ การยกสูงกว่าระดับหัวใจ เพื่อลดอาการปวดบวม

ความรุนแรง

ความรุนแรงของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นอักเสบ จะแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ดังนี้

Grade I : เกิดการฉีกขาดเล็กน้อย
Grade II : เกิดการฉีกขาดไม่เกิน 50%
Grade III : การเกิดฉีกขาดมากกว่า 50% หรือขาดทั้งหมด

*** การฟื้นตัวของกล้ามเนื้อที่บาดเจ็บหรือฉีกขาดนั้น ขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่ฉีกขาด ความรุนแรงของการฉีกขาด และอาการของโรค
*** หากเกิดการฉีกขาดของกล้ามเนื้ออย่างรุนแรง จำเป็นจะต้องได้รับการผ่าตัดซ่อมแซมกล้ามเนื้อ โดยศัลยแพทย์

โรคที่เกี่ยวข้อง

โรคที่เกี่ยวข้องกับอาการกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นอักเสบ มักมีชื่อเรียกที่แตกต่างกัน ตามตำแหน่งที่เกิดการบาดเจ็บ เช่น
- Myofascial Pain Syndrome
- Lower Back Pain
- Upper Cross Syndrome
- Lower Cross Syndrome
- Shoulder Tendinitis
- Sprained Ankle
- Trigger Finger
- De Quervain's Tenosynovitis
- Tennis Elbow
- Golfer's Elbow
- Thoracic Outlet Syndrome
- Pelvic Congestion Syndrome

ผลกระทบกับชีวิตประจำวัน

ผลกระทบในชีวิตประจำวันของโรคกล้ามเนื้ออักเสบ เส้นเอ็นอักเสบ (Muscle Strain and Tendon Strain)

อาการกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นอักเสบ จะส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตประจำวัน เนื่องจากอาการปวด จะรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ทำให้ไม่สามารถใช้งานร่างกายได้เต็มประสิทธิภาพ เช่น

• ปวดคอ-บ่า ร้าวขึ้นศีรษะ ทำให้ปวดหัว ไม่สบายตัว คิดงานไม่ออก อารมณ์ขุ่นมัว ไม่อยากทำงานต่อ หรืออาจจะทำงานไม่ไหว หากมีอาการปวดจนต้องทานยา ก็อาจส่งผลข้างเคียง เช่น ง่วงซึม ไม่มีสมาธิ ดื้อยา หรือยากัดกระเพาะจนเป็นโรคกระเพาะอักเสบ

• ปวดหลัง คนไข้บางรายอาจจะไม่สามารถนั่งทำงานได้ ยืนหรือเดินได้ไม่นาน ยกของหนักไม่ได้ ก้มหลังหรือแอ่นหลังไม่ได้ ซึ่งจะรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันค่อนข้างมาก ในบางราย อาจจะปวดหลังจนขยับไม่ได้ก็มี

การป้องกัน

การป้องกันการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ สามารถทำได้ ดังนี้

- หมั่นสังเกตร่างกาย ว่ามีอาการผิดปกติบริเวณใดบ้าง มักมีอาการปวดบริเวณไหน หรือขณะที่ทำกิจกรรมใดบ้าง
- หลีกเลี่ยงการใช้งานซ้ำ ในลักษณะท่าทางเดิม พยายามเปลี่ยนอิริยาบถเป็นประจำ หรือ อาจปรับเปลี่ยนการใช้งาน โดยมีเวลาพักเพิ่มขึ้น
- หมั่นออกกำลังกายและยืดกล้ามเนื้อ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความยืดหยุ่นให้กับกล้ามเนื้อ
- การเพิ่มการอบอุ่นร่างกาย (Warm up & Cool down) ให้เพียงพอก่อนและหลังการออกกำลังกาย
- จัดท่าทางให้ถูกต้องตามหลักการยศาสตร์ (Ergonomics) จะช่วยลดโอกาสที่จะเกิดการบาดเจ็บ ไม่ว่าจะเป็นท่านั่ง ท่านอน ท่ายืน หรือท่าเดิน
- พบแพทย์หรือนักกายภาพบำบัดทันที ที่เกิดการบาดเจ็บ การรักษาที่ทันท่วงทีจะช่วยป้องกันการบาดเจ็บเรื้อรัง ซึ่งอาจจะส่งผลต่อการดำเนินชีวิตในระยะยาวได้

กายภาพบำบัด

อาการส่วนใหญ่ที่พบ จะมีอาการปวดร่วมกับการหดเกร็งของกล้ามเนื้อส่วนนั้น

กายภาพบำบัดสามารถทำได้ตั้งแต่ช่วงแรกของการบาดเจ็บ โดยใช้เครื่องมือทางกายภาพบำบัด เพื่อลดอาการอักเสบ ช่วยกระตุ้นการ Healing ของ Soft Tissues

หลังจากนั้น เราจะลดความตึงตัวของกล้ามเนื้อบริเวณนั้น เพิ่มความยืดหยุ่น เพื่อทำให้คนไข้เคลื่อนไหวข้อต่อได้ดีขึ้น รวมถึงเสริมสร้างความแข็งแรง เพื่อป้องกันการบาดเจ็บในอนาคต

การรักษาเมื่อเกิดการบาดเจ็บทันที จะทำให้รักษาง่าย หายไว ในระยะเวลาอันสั้น หากปล่อยให้อาการบาดเจ็บเรื้อรัง ก็จะทำให้การรักษาต้องใช้ระยะเวลายาวนานและต้องใช้ความถี่ในการเข้ามารักษามากขึ้น

ทั้งนี้ อายุก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่ง เราจะเห็นได้ว่าเมื่ออายุมากขึ้น การฟื้นฟูร่างกายก็จะใช้ระยะเวลานานกว่าวัยรุ่นหรือวัยทำงานนั่นเอง